Çim Alanlar, İşlevleri, Kalite ölçütleri,Türleri , yetişme ortamı istekleri nelerdir ?

ÇİM ALANLAR

İşlevleri : 

• Trafikte güvenliği sürüş sağlar.                              
• Erozyon önleyicidir.
• Suyu temizleyici özelliği vardır.
• Ruh sağlığına yardımcı olur.
• Gürültüyü azaltır.
• Isı adası etkisini azaltır.
• Sporcuların sakatlanmasını önler.
• Yağmur suyu yönetimine yardımcı olur.
• Mekanlara değer katar.
• Yangına karşı direnç gösterebilir.
• Mimari işlevleri vardır.

Çim bitkilerinde dallanma tipleri = 

1. Yumak Yaşam Formu= Kirpi gibi bir form ortaya çıkar. Koyun Yumağı (Festuca ovina), Kırmızı Yumak(Festuca rubra) ve Çok Yıllık Çim(Lolium perenne)'de görülür.
2. Stolonlu Yaşam Formu= Toprak üstünde dallanan/yayılan gövdedir. Köpekdişi (Cynodon dactylon) ve Mandaotu (Buchloe dactyloides) örnek verilebilir.
3. Rizomlu Yaşam Formu= Toprak altında dallanan/yayılan gövdedir. Köpekdişi (Cynodon dactylon) ve Çayır Salkımotu (Poa pratensis) örnek verilebilir.

Dipçe 1: Uçlarını keserek başka bir yere atınca rizom ve stolonlu olanlar vejetatif üretilebilirler.

Dipçe 2: Rizom ve stolonlu çimler toprağa daha iyi tutunurlar.

Çim Bitkilerinin Kalite Ölçütleri

1. Renk
2. Büyüme ve Gelişme
3. Sık ve Dipten Biçimlere Dayanım
4. Ezilmeye Dayanıklılık
5. Büyüme Formu
6. Kuraklığa ve Sıcaklığa Dayanıklılık
7. Sık Biçime Dayanıklılık
8. Kök Sisteminin Güçlüğü

Dipçe 1: Sıcak iklim çimleri , hava sıcaklığı düştüğü zaman "uyur" hale gelirler (latent hali). Özellikle Bermuda çimi soğuğa dayanıksızdır. Kışın rengi sarı olur. Üsten tohumlama (overseeding) yapılarak kışın sararmasına karşı önlem alınır. Böylece kışın çim yüzey yeşil kalabilir.
Dipçe 2: Ezilmeye en dayanıklı çim türü Bermuda  çimleridir.
Dipçe 3: Toprak havalanmasının sorun oluşturabileceği , çok yağış alan, ağır topraklarda yumak formlu çimler olumlu sonuç verir. Sıcak, kurak ve hafif bünyeli topraklarda ise toprak yüzeyini daha iyi örten, tavı koruyan, toprak dokusuna ağ gibi yayılan " Stolonlu ve Rizomlu " olanlar başarılı sonuçlar verir.
Dipçe 4: Kuraklık için sulama ile önlem ve uygulamalar yapılır. Fakat sıcaklığa yapılabilecek bir şey yoktur. O yüzden sıcaklık çim seçiminde önemli bir kriterdir. Lolium perenne ( Çok yıllık çim/İngiliz çimi) hiç sıcaklığa dayanıklı değildir. Bu yüzden Bermuda çimi sarardığı zaman Lolium perenne kullanılır. Lolium perenne en çabuk gelişen çim türüdür.Üsten tohumlama da en çok kullanılan türdür.

Çim Örtüsünün Kalite Ölçütleri

1. Üniform Görünüş (Homojen Görünüş) =Kaliteli bir alan, genel görünüşü ile bir bütünlük sağlamalıdır.
2. Sıklık = Birim alanda bulunan sürgün sayısı olarak tarif edilir.
3. Düz Bir Yüzey = Çim örtüsünün düz bir yüzeye sahip olması (spor alanları mesela ) hem görünüm hem de üzerinde gerçekleştirilecek fonksiyonlar açısından çok önemlidir.( Yalnız alan çok iyi tesviye edilmelidir.)
4. Doku = 

• 1 mm'den daha az "Çok İnce"
• 1-2 mm ise "İnce"     -------->ÖRN : Cynodon dactylon (bermuda çimi9
• 2-3 mm ise " Orta" 
• 3-4 mm ise "Kaba"    --------> ÖRN : Festuca arundinecea (Kamışsı Yumak)
• 4 mm fazla ise "Çok Kaba"

Golf sahalarında ince dokulu çim türleri tercih edilir. Bermuda çimi ince dokuludur. Çimin genelinde hangi tip doku özelliği varsa, uygulandığında da o özellik gözükmektedir.

Dipçe = Bazı çim türlerinin oluşturduğu sık yumaklar ile topaklaşmalar ve "Keçeleşme" olarak tanımlanan ölü sap, taprak tığılmaları sonucunda çim örtüsünün düzlüğü kaybolabilmektedir.

ÇÖZÜMÜ : Çim tamiri ve kapak harcı kullanmaktır.

Serin İklim Çim Bitkileri

Tavusotu (Agrostis sp. )

1) Stolonlu Tavusotu (Agrostis stolonifera) =

• Golf ve spor sahalarında tercih edilen çim türlerinde önde gelir.
• Tek başına da kullanılabilir.(golf sahalarında)
• Stolonlarıyla üreme kabiliyetleri yüksektir.
• Çok ince tekstürlüdür.(görüntüsü güzeldir)
• Akdeniz ikliminde sıcaklık stresine en dayanıklı serin iklim çimlerindendir.
• Yarı gölge sever.
• Kısa biçime (0,5-1,0 cm) ve soğuğa karşı mukavemeti yüksektir.
• Üsten tohumlama için Bermuda'yla kullanılabilir.
• Yüksek biçimlerde keçeleşme yapabilir.

2)Narin Tavusotu (Agrostis tenius) =

• Spor sahalarında çok iyi bakım ister.
• Sık bir doku oluşturur.(Derin biçilirse)
• Kurak şartlara dayanıklıdır.
• En sıcak günlerde bile yeşil rengini korur.
• Soğuğa ve dona dayanıklıdır.
• Kolay tesis olabilmesi ve yoğun bir yapı oluşturması ile karışımlarda tercih edilir.
• Yaralandığında kendini çabuk iyileştirir.
• Karışımlarda alt çim olarak kullanılır.

3) Ak Tavusotu (Agrostis alba) =

• Kaba dokulu ve uzun boyludur.
• Aşırı su tutan, drene olmayan,asit karakterli toprak içeren verimi düşük alanlarda başarılı olur.
• Yol kenarlarında, şevlerde,  su yolları ile erozyon kontrol çalışmaları için ancak serin-nemli iklim koşullarında değer kazanır.
• İzmir şartlarına uygun değildir.

4) Kahverengi Tavusotu (Agrostis canina) =

• Stolonla ayrılır.İnce dokuludur.
• Sık kardeşlenmesiyle güzel yeşil örtü oluşturur.
• Sıcağa-kuraklığa dayanıklı değildir.
• Soğuğa dayanıklıdır.

YUMAK ( Festuca sp. )

1)Kırmızı Yumak =

a) Rizomlu Kırmızı Yumak (Festuca rubra rubra) =

• Çabuk çimlenir. Yıl boyunca yeşildir.
• İnce dokulu, sık sürgünlü, koyu yeşil renkli ve güçlü kökler vardır.
• Sıcaklığa dayanıklı değildir.Tuza dayanıksızdır.
• İyi bir karışım çimidir. Avrupa'da Agrostis tenius ile karışımları bolca görülmektedir.
• Poa pratensis ile karışımlarda çok iyi uyum gösterir.

b) Rizomsuz Kırmızı Yumak (Festuca rubra commutata) =

• Yurdumuzda olduğu gibi Lolium perenne ve Poa pratensis ile birlikte olan karışımları yaygındır.
• İnce dokulu çim alanların yapımında, Poa pratensis ile kullanıldığında serin iklimlerde başarılı olmuştur.
• Gölge yerlerde yetişebilen, ince dokulu, yaprakları narin ve kardeşlenmesi yüksek bir çeşittir.
• Mantar hastalıklarına karşı dayanıklıdır.

c) Narin Kırmızı Yumak (Festuca rubra trichophylla) =

• Keçeleşme sıkıntısı olan tek Festuca türdür.
• Daha çok yol şevleri ve problemli alanların bitki ile kaplanması amacıyla kullanılmaktadır.
• Derin biçim sevmez.
• Çok kullanılan bir tür değildir.

2) Koyun Yumağı (Festuca ovina) =

• Festuca türleri içindeki en ince yapıya sahip çim türüdür.
• Kuraklığa ve sıcaklığa dayanıklıdır.
• Gölgeye dayanıklılığı ile tercih edilir.

3) Kamışsı Yumak ( Festuca arundinacea ) =

• En çok kullanılan türdür.(Serin iklim çimlerinden)
• Kaba dokuludur.
• Yumak formlu basılmaya dayanıklıdır.(spor alanları gibi..)
• Adaptasyon gücü yüksektir.
• Sıcak iklimlerde kullanılabilir.
• Kökleri sık, güçlü ve derindir.
• Kuraklığa ve sıcağa, kötü çim yatağı koşullarına dayanabilen (tuz dahil) ender serin iklim çimidir.

ÇİM ( Lolium sp.)

1) Çok Yıllık Çim / İngiliz Çimi (Lolium perenne) =

• Dünya'da en çok ve en yaygın kullanılan çim türüdür.
• Yumak formludur. En çabuk çimlenen türdür.
• Stolon ve Rizom içermez.
• Sıcağa dayanıksızdır.
• Nötr veya hafif asit yapıdaki yüksek verimli topraklarda en iyi performansı gösterir.
• Aşırı su birikmesi ve tuzluluk önemli sorunlar yaratabilir.
• Karışımlara %20-30 oranında katılmalıdır.
• Akdeniz kuşağında Bermuda Çimi ile birlikte kullanılır.

2) Yıllık Çim (Lolium multiflorum) = 

• İtalyan çimi olarak da bilinir.
• Stolon-rizom içermez. Yumak formdadır.
• Çok kullanılmaz.
• Kısa süreli ve çabuk oluşturulması gereken yeşil alan tesisleri için ideal bir türdür.

SALKIMOTU (Poa sp.)

1)Poa pratensin (Çayır salkımotu) =

• Kaliteli çim yüzeyi oluşturur.
• Bahçeler ve spor alanları için en uygun çim türüdür.
• Rizomlarla gelişen bir türdür.
• Başlangıçta yavaş gelişir, olgunlaşınca hızlı gelişir.(Bu yüzden Kırmızı Yumakla karışım hazırlanır.)
• Ezilmeye, basılmaya, biçilmeye dayanıklıdır.

Sıcak İklim Çimleri

1) Cynodon dactylon (Köpekdişi / Bermuda Çimi) =

• Çok sık ve güçlü kaplama yeteneğine sahiptir.
• Açık yeşilden koyu yeşile kadar değişebilir.
• Vejetatif ve generatif üretimi mümkündür.
• Basılmaya dayanıklıdır.
• Hemen hemen her yerde kullanılır.(Parklar, Şevler, Spor Alanları, Atletizm pistleri, Mezarlıklar, Bina Çevreleri ve Polo alanlarında ...)
• Çok ince, ince ve orta dokulu olabilir.
• Stolon ve rizom, yatık formda gelişir.
• Sıcaklığa ve kuraklığa dayanıklıdır.
• Gölgeye dayanıksızdır.
• Derin biçim ister.(Keçeleşmesin diye)

2) Japon Çimi (Zoysia japonica) =

• Soğuğa en dayanıklı sıcak iklim çimidir.
• Tuza dayanıklıdır.
• Büyümesi yavaştır.
• Stolon ve rizomlarıyla yayılmaktadır.
• Basılmaya -ezilmeye dayanıklıdır.
• Yoğun ve yüksek kaliteli çim örtüsü oluşturur.
• Sert ve kaba dokuludur.
• Asit koşullarda daha başarılıdır.

3) Paspalum notatum (Parlak Yabancıdarı) =

• Sahil kuşağındaki kumlu topraklarda iyi sonuç verir.
• Yatay gelişen kalın rizomlara sahiptir.
• Sık biçime dayanıklıdır.
• Yol şevleri havalimanı ve toprak koruma önlemi gereken alanlarda çok başarılı bir türdür.
• Ters koşullara dayanıklıdır.
• Adaptasyon gücü yüksektir...
• Tohum ve rizomlarıyla üretilir.

4) Paspalum vaginatum (Sahil Yalancıdarı)= 

• Aşırı tuzluluğa dayanıklıdır.
• Derin biçime dayanıklıdır.
• Atık sularla sulanabilmektedir.
• Alanı hızlı kaplayabilmektedir.
• Kaba dokuludur.
• Dormanside kalma süresi daha kısadır.
• Rizomludur.
• Orta-koyu yeşil renklidir.

5) Stenotaphrum secundatum (Yengeç Otu) =

• Stolonludur.
• Kaba dokuludur.
• Değişik topraklara adapte olabilir.
• Tuzlu koşullara dayanıklıdır.
• Orta-koyu yeşil renklidir.
• Nemli-organik topraklarda , ph: 6.5-7.5 olan koşullarda iyi gelişir.
• İnce bir çim dokusu gerektirmeyen ve gölgelik olan ve park ve gezinti alanlarında yaygın olarak kullanılır.

6) Pennisetum calandestinum (Kikuyu Çimi) =

• Ilıman yağışlı bölgelerde ve tropik bölgelerde başarılı yeşil alanlar oluşturur.
• Bol yapraklıdır.
• Sık ve kaba dokuludur.
• Kuraklığa ve sıcaklığa dayanıklılığı çok yüksektir.
• Sık ve kaba dokuludur.
• Problemli alanların ıslahında büyük yararlar sağlar.

KARŞILAŞTIRMALAR

Sıcaklığa Karşı Dayanıklılık (çoktan  az doğru sıralı)

• Festuca arundinacea
• Poa pratensis
• Agrostis tenius
• Festuca rubra
• Lolium perenne

Kuraklığa Karşı Dayanıklılık (çoktan aza doğru sıralı)

• Cynodon dactylon
• Festuca arundinacea
• Festuca rubra
• Poa pratensis
• Lolium perenne
• Agrostis tenius

Basılmaya Karşı Dayanıklı (çoktan aza doğru sıralı)  => Serin iklim bitkileri için ;

• Festuca arundinacea
• Cynodon dactylon
• Lolium perenne
• Poa pratensis
• Festuca rubra
• Agrostis tenius

Gölgeye Karşı Dayanıklı (çoktan aza doğru sıralı)

• Festuca rubra
• Festuca arundinacea
• Festuca ovina
• Poa pratensis
• Lolium perenne
• Cynodon dactylon

Tuzluluğa Karşı Dayanıklılık (çoktan aza doğru sıralı)

• Cynodon dactylon
• Festuca arundinacea
• Lolium perenne
• Poa pratensis
• Festuca rubra

Biçme Yükseliği İsteği (yüksekten kısaya doğru)

• Festuca arundinacea
• Festuca rubra
• Poa pratensin
• Lolium perenne
• Agrostis tenius

Gölgeye Dayanıklılık

• Festuca arundinacea --------->İyi
• Stenotaphrum secundatum-->İyi
• Zoysia japonica -------------->Zayıf
• Paspalum vaginatum -------->Zayıf
• Cynodon dactylon ----------->Çok zayıf

Basılmaya Karşı Dayanıklılık (çok iyiden çok kötüye doğru sıralı) ==> Sıcak iklim çimleri için ;

• Cynodon dactylon
• Zoysia japonica
• Festuca arundinacea 
• Paspalum sp.
• Stenotaphrum secundatum

Soğuğa Dayanıklılık (çok iyiden çok kötüye doğru sıralı)

• Festuca arundinacea
• Zoysia japonica
• Cynodon dactylon
• Paspalum sp.
• Stenotaphrum secundatum

Çim Alanlarda Toprak Hazırlığı

• Yabancı bitkiler ile mücadele
• Taş parçaları , İnşaat artıkları ve benzerlerinin temizlenmesi
• Çim alanlarda elektrik , su vb. alt yapı önlemlerinin alınması
• Drenaj çalışmaları
• Toprağın iyileştirilmesi(ıslah)

Dipçe 1: Çim ekilmeden önce taban gübresi olarak ;

Toprağın ihtiyacına göre => 1)Amonyum nitrat  , 2) Üre , 3) Potasyum gübreleri kullanılır. Bunlar genel olarak NPK olarak da ifade edilir.

Dipçe 2: Serin iklimlerde, basılmaya ve ezilmeye dayanıklı Çok yıllık Çim'in yanına ışığı ve nemi çok seven Çayır Salkımotunu ve gölge koşullarda başarılı olan Kırmızı Yumağı ekleyereki dengeli ve birbirinin eksiği tamamlayan başarılı bir karışım yapılabilmektedir.

Çim'in Temel Bakım Teknikleri

1. Sulama
2. Biçme
3. Gübreleme

Çim Alanlarda Diğer Bakım İşlemleri

1. Havalandırma ve Su Geçirgenliğini Arttırma
2. Üst Kapaklama ve Kumlama
3. Silindirleme
4. Keçeleşme ve Giderilmesi
5. Yabancı Otlar ve Savaşım Teknikleri
6. Hastalık ve Zararlılarla Savaşım

Rulo Çim'in Normal Çime Göre Avantajları

1. Zaman gerektirmez.
2. Alan maksimum 2 haftada kullanılır hale gelir.
3. Garanti sonuç verir.
4. Hastalık ve zararlı otlardan arınmış olur.

Çim ve Yeşil Alan Hastalıkları

DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER => 

• Düzenli bakım işlemleri
• Düzenli gübreleme
• Su tutma kapasitesi
• Toprak ve sulama
• Su kalitesi
• İklim koşullarına uyum
• Temiz tohum ve üretim materyali

HASTALIK NEDENİ ÇEŞİTLERİ :

• Kimyasal zarar
• Kuraklık zararı asfeksi
• Don zararı
• Herbesit zararı

**Asfeksi : Boğulma

**Herbesit :Yabancı otların öldürmede veya normal gelişimini önlemede kullanılan kimyasal maddelerin tümü. 

Hastalık Çeşitleri

• Drechslera siccans (kahverengi yanıklık)
• Rhizoctonia soloni(kahverengi/geniş yama)
• Pthylum spp.
• Microdochium nivale (pembe kor küfü)
• Sclerotonia sp. Dolarspot ( Dolar Leke)
• Gaeumannomyces graminis
• Thypula incarnata (gri kaf küfü)