İlim Arşivi

Avrupa Peyzaj Sözleşmesi (APS) Avrupa peyzajlarının kalitesini ve çeşitliliğinin ortak bir kaynak oluşturduğu ve bunun da korunmasında, yönetilmesinde ve planlanmasında işbirliğin önemli olduğunu kabul ederek ; Avrupa'daki tüm peyzajların korunması, yönetilmesi, ve planlanması üzere oluşturulan ilk sözleşmedir. AMACI = Avrupa peyzajlarını korumak, yönetmek ve planlamak üzere; kamu otoritesini yerel, bölgesel, ulusal ve uluslararası düzeyde politikalar oluşturmaya ve önlemler almaya teşvik etmek, böylece peyzajların kalitesini korumak ve iyileştirmek. İŞLEVİ = Sözleşme tüm Avrupa'yı kapsamakta ve doğal, kırsal ve kentsel gelişme alanları içine almaktadır. Peyzajların sadece kültürel insan yapısı ya da doğal unsurları ile değil, bunların tümü ve birbiriyle ilişkileri ele alınmalıdır.

Yeryüzü Şekillerinin Bir Alandaki Önemi Bir alanda yeryüzü şekillerinin ifade edilmesindeki en iyi ölçü reliyef enerjisidir. Reliyef enerjisi de; bir alanın en yüksek ve alçak noktasındaki fark olarak ifade edilmektedir. Yüzey şekillerinin farklılığı bir yandan iklim üzerinde etkili olurken diğer yandan su havzalarını ayırmakta ve peyzajın doğal sınırlamasını yapmaktadır. Reliyef(rölyef)in bir alandaki rekreasyonel potansiyeli üzerine fizyolojik ve görsel olmak üzere iki grupta toplanmaktadır. Reliyefin iklim üzerine etkili olması, insanı fizyolojik olarak etkilemesi farklı olanaklar ortaya çıkarır. Yüksek reliyef değerlerine sahip alanlar, insanlara hem kış rekreasyonel etkinliklerine hem de yaz-deniz rekreasyonel etkinliklerine imkan verir. Reliyefin peyzajda bölümler oluşturması insanları görsel olarak etkilemektedir. Topoğrafyası hareketli olmayan düz alanlar insanlarda monoton etkiler yaratır. Bu alanlarda tasarım oluşturmak çok zor , çoğu zaman olanaksızdır.

Peyzaj, doğal ve kültürel sistemlerin sonucunda oluşan fiziki çevredir. Peyzaj Mimarlığı, peyzajı oluşturan strüktel yapıyı anlamak, doğal ve kültürel sistemleri kavramak demektir. Peyzaj ve Peyzaj Mimarlığı arasında anahtar-kilit ilişkisi vardır. Peyzaj Mimarlığının temel materyali yer kabuğu ve fizik çevredir. Peyzajı anlamak için en güzel örneklerden biri de bahçedir. Bahçe, dünyanın bir kopyasıdır. Bahçe, yer kabuğunun milyonlarca yıl boyunca değişip, insanoğlunun kısıtlamalarıyla oluşturulmuş bir peyzajdır. İşte tam da burada peyzaj mimarlığı devreye girip bu alanı, yer kabuğunun yani peyzajı özümseme ve anlama yoluna girer. Sonucunda da peyzajın ve peyzaj mimarlığının kıblesi olarak gösterilen Central Park gibi olağanüstü sanat eserlerinin oluşmasına olanak sağlar. Yazar: Ömer Faruk ALAYLI